Prof. Dr. Aloïs Gerlo, eerste rector van de Vrije Universiteit Brussel, was reeds lang geïntrigeerd door de persoon van Marnix en diens betrokkenheid bij de geschiedenis van de Nederlanden. De studies van Gerlo over Erasmus en Lipsius hadden hem geleerd dat het doorgronden van de persoonlijkheid van reuzen uit de geschiedenis (in al haar dimensies) het best kan gebeuren door het betrouwbaar in kaart brengen en bestuderen van hun integrale briefwisseling.
Vanuit die overtuiging startte hij in het kader van het Interuniversitair Instituut Renaissance en Humanisme (VUB-ULB) met de steun van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, waar het belang van de onderneming correct ingeschat werd, in 1982 het groots opgevatte project van de kritische uitgave van Marnix’ correspondentie door de publicatie van een inventaris van alle brieven van en aan hem. Die inventaris en de internationale reacties erop vormden de basis voor de daadwerkelijke wetenschappelijke publicatie van de brieven zelf,
voorzien van heldere samenvattingen en commentaren. Aldus konden wij, na jarenlang onderzoek, de volgende volumes publiceren :
Gerlo, A. & De Smet, R., Marnixi Epistulae. De briefwisseling van Marnix van Sint-Aldegonde, een kritische uitgave, Pars I (1558-1576), Brussel, 1990
Pars II (1577-1578), Brussel1992 
Pars III (1579-1581)Brussel 1996
De Smet, R., Marnixi Epistulae. De briefwisseling van Marnix van Sint-Aldegonde, een kritische uitgave, Pars IV (1582-1584), Brussel, 2006.
 
Heden kan daar deel V als sluitstuk aan toegevoegd worden. Methodisch sluit het volledig aan bij de vorige delen, maar het is toch een bijzonder deel omdat het unieke facetten bevat ; zowel historisch, cultuurhistorisch als menselijk. Enkele voorbeelden volstaan : de belegering en val van Antwerpen met Marnix als burgemeester, zijn ongenade bij de Noordelijke Staten, zijn genialiteit als ontcijferaar van gecodeerde brieven, zijn eerherstel, het verlies van zijn eerste en tweede echtgenote, zijn bijdrage tot de status van het Nederlands als bijbelvertaler, zijn rol als politieke coalitievormerè!
 
ISBN: 9789062810291